M-decreet en de zorg in het gewoon onderwijs

Met het M-decreet beoogde de Vlaamse overheid meer inclusie van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften in het gewoon onderwijs. Zij voerde daartoe de verplichting in voor elke gewone school om een doorgedreven zorgbeleid te voeren en redelijke aanpassingen te doen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Zo nodig schrijft het CLB een gemotiveerd verslag of verslag op basis waarvan de school ondersteuning kan krijgen vanuit het buitengewoon onderwijs. Het Rekenhof bevroeg 60 gewone scholen over hun zorgbeleid en de maatregelen die ze namen voor de leerlingen met een gemotiveerd verslag of verslag. Bijna de helft van die leerlingen had autisme, gevolgd door leerlingen met motorische problemen, leerlingen met taal- en spraakstoornissen, leerlingen in het basisaanbod en leerlingen met gedragsproblemen. Kleinere categorieën waren leerlingen met visuele problemen, leerlingen met een verstandelijke beperking en leerlingen met auditieve problemen. Het Rekenhof beoordeelt de aandacht van de bevraagde scholen voor het zorgbeleid als positief. Veel scholen nemen maatregelen inzake leerlingenopvolging, brede basiszorg, gedifferentieerd werken en omgaan met leerproblemen. Scholen beschikken over een zorgteam om het zorgbeleid toe te passen en gaan naar eigen zeggen bewust om met zittenblijven. Ook de leerkrachten en ouders ervaren het zorgbeleid in het algemeen als positief. Uit het Rekenhofonderzoek kwamen echter ook aandachtspunten naar voren. In toenemend belang ging het om onvoldoende draagvlak voor de zorgvisie, wat kan leiden tot een leerkrachtafhankelijke brede basiszorg, de continuïteit van de zorg die beter kan en ook de inzetbaarheid en expertise van de zorgteams die niet altijd optimaal zijn. Scholen meldden ook dat ze het soms moeilijk hebben met leerlingen met gedragsproblemen. De scholen deden heel wat aanpassingen voor leerlingen met een gemotiveerd verslag of verslag en vonden die doorgaans redelijk. Ze vonden aanpassingen onredelijk als de leerling veel individuele aandacht nodig had, wat vooral bij leerlingen met een verstandelijke beperking en leerlingen met gedragsproblemen het geval was. Het Rekenhof bevroeg de scholen over de ondersteuning die ze kregen van de CLB’s en van de ondersteuningsnetwerken die de overheid heeft ingevoerd voor ondersteuning vanuit het buitengewoon onderwijs. De scholen bleken daar eerder tevreden over. Van de CLB’s appreciëren ze de geboden meerwaarde en de brede kijk op ondersteuningsnoden. Sommige scholen ervaarden dat de CLB’s de zorgmaatregelen vanuit de school heel kritisch bekijken en streng zijn in het toestaan van ondersteuning. Wat betreft de ondersteuningsnetwerken, waren de scholen tevreden over de meerwaarde voor leerlingen en leerkrachten en de flexibele ondersteuning. Ze ondervonden echter soms een nog zoekende werking, een deskundigheid in ontwikkeling en onvoldoende uren ondersteuning. Het Rekenhof bevroeg ook de CLB’s en de ondersteuningsnetwerken. Die vonden dat er tussen scholen verschillen bestaan in de maatregelen die ze nemen in de brede basiszorg en de verhoogde zorg (fases 0 en 1 van het zorgcontinuüm). Bij sommige scholen zouden die fases nog te weinig zijn uitgebouwd. De ondersteuningsnetwerken vonden trouwens dat sommige CLB’s niet streng genoeg zijn voor scholen die hun zorg onvoldoende uitbouwen. Ze stelden daarnaast dat een gebrek aan een eigen juridisch kader en bijbehorende middelen hun werking beperkt. 12 Hoewel de directies en zorgleerkrachten van oordeel zijn dat leerlingen met een gemotiveerd verslag doorgaans het gemeenschappelijk curriculum kunnen volgen, zijn de leerkrachten niet positief over de gevolgen van het M-decreet voor de studieresultaten. Ze zijn niet overtuigd dat die leerlingen voldoende leerwinst boeken en stellen dat ze soms onvoldoende tijd en aandacht kunnen besteden aan de andere leerlingen. Ze kunnen zich maar beperkt vinden in de principes van het M-decreet